Cây Chó Đẻ Răng Cưa – Vị Thuốc Quý Giúp Chữa Mụn Nhọt và Đau Mắt

Cây chó đẻ răng cưa, còn được gọi là diệp hạ châu, diệp hòe thái hoặc lão nha châu, là cây thuốc nam có tên khoa học là Phyllanthus urinaria L. (có thể thấy trong một số tài liệu là Phyllanthus cantoniensis Hornem.) và thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae).

Xem thêm: Cây Mướp – Vị Thuốc Thiên Nhiên Giúp Lợi Sữa và Chữa Bệnh Hiệu Quả

Mô tả cây chó đẻ răng cưa

Cây chó đẻ răng cưa là một loại cỏ mọc hàng năm, cao khoảng 30 cm.

• Thân: Thân cây gần như nhẵn, mọc thẳng đứng và thường có màu đỏ.
• Lá: Lá mọc so le, có hình dạng lưỡng lệ trông giống như lá kép. Phiến lá thuôn dài từ 5-15mm và rộng từ 2-5mm, với đầu lá nhọn hoặc hơi tù. Mép lá nguyên nhưng có những răng cưa rất nhỏ. Mặt dưới của lá có màu lơ xanh, không cuống hoặc có cuống rất ngắn.
• Hoa: Hoa mọc ở kẽ lá, nhỏ và có màu đỏ nâu. Hoa đơn tính, hoa đực và hoa cái cùng gốc, với hoa đực ở đầu cành và hoa cái ở phía dưới. Hoa không cuống hoặc có cuống rất ngắn.
• Quả: Đường kính quả có thể đạt tới 2mm, treo lủng lẳng dưới lá, do đó cây còn được gọi là diệp hạ châu (diệp = lá, hạ = dưới, châu = hạt). Hạt có hình ba cạnh, hình trứng, màu nâu nhạt và có vân ngang.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây chó đẻ răng cưa mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta cũng như ở nhiều nước vùng nhiệt đới khác.

• Thu hái: Toàn bộ cây được hái về làm thuốc. Cây có thể thu hái quanh năm, nhưng thời điểm tốt nhất là vào mùa hè.
• Chế biến: Cây thường được sử dụng tươi hoặc phơi khô để bảo quản.

Tác dụng dược lý

Hiện tại chưa có nhiều tài liệu nghiên cứu sâu về tác dụng dược lý của cây chó đẻ răng cưa. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra:

• Năm 1961, Phòng Đông y Viện Vì Trùng Việt Nam đã nghiên cứu tác dụng kháng sinh của cây chó đẻ răng cưa và ghi nhận kết quả kháng sinh đối với một số vi khuẩn như tụ cầu trùng và vi khuẩn gây bệnh thương hàn.
• Năm 1988, nghiên cứu của Blumberg và Thiogarajan công bố rằng cây chó đẻ răng cưa (Phyllanthus amarus) đã được sử dụng để điều trị 37 bệnh nhân viêm gan siêu vi B. Kết quả cho thấy 22/37 bệnh nhân đạt kết quả âm tính sau 30 ngày điều trị. Các tác giả cũng chứng minh rằng cây này chứa chất ức chế quá trình tổng hợp DNA của virus viêm gan siêu vi B.

Công dụng và liều dùng

Công dụng

Cây chó đẻ răng cưa được sử dụng phổ biến trong y học dân gian với nhiều công dụng:

1. Chữa mụn nhọt: Giã nát cây với muối để chữa mụn đinh râu và mụn nhọt.
2. Chữa bệnh gan: Giúp hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến gan.
3. Chữa sốt: Có tác dụng hạ sốt.
4. Chữa đau mắt: Sử dụng để giảm triệu chứng đau mắt.
5. Chữa rắn cắn: Có thể dùng trong trường hợp bị rắn cắn.

Liều dùng

• Uống: Ngày uống từ 20-40g cây tươi hoặc sao khô sắc đặc để uống.
• Dùng ngoài: Không có liều lượng cụ thể khi sử dụng ngoài da.