Cây ráy, còn được gọi là cây ráy dại hoặc dã vu, là cây thuốc nam có tên khoa học là Alocasia odora (Roxb) C. Koch. (trước đây là Colocasia macrorhiza Schott) và thuộc họ Ráy (Araceae).
Xem thêm: Tìm Hiểu Cây Trầu Không: Bí Quyết Chữa Vết Loét và Mẩn Ngứa Từ Thiên Nhiên
A. Mô tả cây ráy
Cây ráy là loại cây mềm, có chiều cao từ 0,30 đến 1,40 mét, nhưng có thể dài tới 5 mét. Cây có hình dạng bò ở phía dưới và đứng thẳng ở phần trên.
- Thân: Dưới đất, cây có thân rễ hình cầu, sau đó phát triển thành củ dài với nhiều đốt ngắn. Trên các đốt này có vẩy màu nâu.
- Lá: Lá của cây ráy rất to, có hình trái tim, chiều dài từ 10 đến 50cm và chiều rộng từ 8 đến 45cm. Cuống lá dài từ 15 đến 120cm.
- Hoa: Bông mo của cây ráy mang hoa cái ở phía gốc và hoa đực ở phía trên, tận cùng bằng một đoạn bất thụ. Phần dưới của mo bao quanh các quả mọng hình trứng màu đỏ.
B. Phân bố, thu hái và chế biến
Cây ráy mọc hoang ở khắp nơi trong nước ta, thường ưa sống ở những khu vực rừng rậm hoặc nơi ẩm thấp. Cây cũng được tìm thấy ở Lào, Campuchia, Hoa Nam Trung Quốc và châu Úc.
- Thu hái: Người ta thường đào củ của những cây đã sống từ 2 đến 3 năm trở lên. Sau khi đào về, củ được rửa sạch đất cát, cắt bỏ rễ con và cạo bỏ vỏ ngoài. Củ có thể được phơi khô hoặc sử dụng tươi. Khi chế biến củ ráy cần chú ý vì có thể gây ngứa tay.
C. Công dụng và liều dùng
Củ ráy chủ yếu được sử dụng trong y học dân gian với một số công dụng như sau:
- Chữa mụn nhọt: Củ ráy được sử dụng để điều trị mụn nhọt, ghẻ và sưng bàn tay, bàn chân.
- Chữa sốt rét: Tại Quảng Tây (Trung Quốc), người dân sử dụng củ ráy để uống chữa sốt rét, thũng độc và ngứa lở mà lông rụng hết (phong lại). Liều dùng hàng ngày là từ 10 đến 20g.
D. Đơn thuốc từ củ ráy
Dưới đây là công thức đơn thuốc sử dụng củ ráy để làm cao dán cho mụn nhọt:
- Nguyên liệu:
- Một củ ráy tươi nặng khoảng 80-100g
- Một củ nghệ khoảng 60g
- Cách thực hiện:
- Gọt sạch vỏ củ ráy và giã nát cùng với củ nghệ cho nhuyễn.
- Cho dầu vừng vào nấu cho đến khi hỗn hợp chín mềm.
- Thêm dầu thông và sáp ong vào khuấy cho tan đều.
- Để nguội rồi phết lên giấy dán vào vị trí mụn nhọt. Nếu mụn mới mọc thì cao dán sẽ giúp tan, còn nếu đã mọc thì có tác dụng hút mủ.
Cây ráy không chỉ là một loại thực vật quen thuộc mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách trong y học cổ truyền. Góc Thực Dưỡng cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết. Xin chúc cho bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe và an vui trong cuộc sống!
