Cây khế là cây thuốc nam có nhiều tên khác như khế ta, khế cơm, khế chua, khế giang, ngũ lãng tử, dương đào và ngũ liêm tử, có tên khoa học là Averrhoa carambola L. và thuộc họ Chua me đất (Oxalidaceae). Tên gọi “ngũ liêm” xuất phát từ hình dạng quả khế có 5 cạnh.
Xem thêm: Cây Ngải Cứu – Vị Thuốc Thần Kỳ Giúp Chữa Đau Bụng, Tiêu Hóa và Điều Kinh
Mô tả cây khế
Cây khế là một loại cây gỗ nhỏ, thường cao từ 4 đến 6 mét.
- Lá: Lá mọc so le, có dạng kép lông chim với chiều dài từ 11-17cm. Mỗi lá chét gồm 3-5 đôi, mềm và hình trứng nhọn. Những lá chét phía trên thường lớn hơn, có thể dài tới 8,5cm và rộng trên 3,5cm.
- Hoa: Hoa mọc thành chùm xim dài từ 3-7cm ở kẽ lá, có màu hồng hoặc tím nhạt. Hoa có 5 nhị hữu thụ xen kẽ với 5 nhị thoái hóa. Lá noãn gồm 5 phần hợp thành một bầu thượng với 5 ô, mỗi ô chứa 4 noãn.
- Quả: Quả khế là quả mọng có hình dáng 5 cạnh và vị chua đặc trưng.
Thành phần hóa học
Quả khế chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như:
- Chất đường
- Vitamin B1
- Vitamin C
- Kali oxalat axit
Công dụng và liều dùng
Theo y học cổ truyền Đông y, cây khế có vị chua ngọt, tính bình và không độc. Cây khế thường được sử dụng để:
- Chữa phong nhiệt: Giúp sinh tân dịch và giảm cơn khát.
- Chữa lở sơn: Người dân thường dùng lá khế giã nhỏ để đắp lên các vùng bị lở sơn (sơn ăn). Quả cũng có thể được giã lấy nước để đắp lên các vết thương.
- Chữa mẩn ngứa và lở loét: Sử dụng lá khế để giảm triệu chứng sưng đau do dị ứng.
- Giải nhiệt: Quả khế có thể ép lấy nước uống để làm mát cơ thể và chữa bệnh scorbut (thiếu vitamin C).
Kinh nghiệm sử dụng lá khế trong dân gian
Để chữa sơn lở, dị ứng và lở loét:
- Sử dụng khoảng 100-150g lá khế (bao gồm cả cành non và hoa).
- Nấu sôi trong 15 phút với 5-6 lít nước.
- Dùng nước này để xông hơi và tắm.
Sau khi nấu xong, lá đã nấu có thể được sát lên vùng bị lở loét. Thường chỉ cần điều trị trong 3-4 ngày là sẽ thấy hiệu quả.
Cây khế không chỉ là một loại thực phẩm bổ dưỡng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách trong y học cổ truyền. Góc Thực Dưỡng cảm ơn bạn đã đọc hết bài viết. Xin chúc cho bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe và an vui trong cuộc sống!
